کاربردهای ماهواره‌ها
نویسنده: مهندس علیرضا وفا– کارشناس ارشد مهندسی فضایی
ماهواره‌ها از جنبه‌هاي مختلف براي افراد بشر سودمند هستند. هدف از طراحي ماهواره‌ها به‌كارگيري آنها در چهار زمینه کلی: ناوبري، سنجش از دور، مخابراتي و پژوهشي- تحقيقاتي است.
ماهواره‌هاي پژوهشي- تحقيقاتي براي تحقيقات دربارة فضا و عالم هستي ساخته مي‌شوند و تجهيزاتي براي مطالعة خورشيد و ساير سيارات و اجرام منظومه شمسي حمل مي‌كنند. بسياري از علوم، پيشرفت خود را مديون ماهواره‌هاي پژوهشي- تحقيقاتي هستند. با استفاده از ماهواره‌هاي علمي، بيشتر دربارة جهان و نحوه پيدايش آن مي‌آموزيم.
ماهواره‌هاي سنجش از دور، منابع زميني را مورد مطالعه قرار مي‌دهند و عكس‌ها يا اطلاعات ديگري از هوا براي كاربردهاي مختلفي از جمله پيش‌بيني وضعيت آب و هوا يا حوادث غيرمترقبه تهيه مي‌كنند. در واقع اين ماهواره‌ها به عنوان ديده‌بان‌هاي زمين عمل مي‌کنند. مي‌توان با استفاده از آنها محيط زيست، جنگل‌ها، بيابان‌ها و جلگه‌ها را مورد بررسي قرار داد.
حتي مي‌توان اطلاعاتي را به دست آورد که با چشم قابل تشخيص نيستند. مثل قدمت درختان يک جنگل. با استفاده از اين ماهواره‌ها مي‌توان از خطراتي مثل آتش‌سوزي جنگل‌ها، فوران آتشفشان‌ها، جابجايي زمين در مناطق زلزله‌زده و … نيز آگاه شد. با استفاده از ماهواره‌هاي ديده‌بان مي‌توان از اماکني که از لحاظ فرهنگي، تاريخي و يا علمي ارزشمندند، محافظت کرد. با استفاده از اطلاعاتي که ماهواره‌ها در زمينه محيط زيست و زيستگاه‌هاي جانوران به دست مي‌دهند مي‌توان حيواناتي را که نسل آنها در معرض نابود شدن است، شناسايي کرد و يا ميزان محصول‌دهي زمين‌هاي کشاورزي و حتي قحطي را پيش بيني نمود. حتي چرخه‌هاي آب بر روي کره زمين نيز با استفاده از ماهواره‌ها اندازه گيري مي‌شود و آلودگي درياها مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
سفر انسان بر روي زمين به جهت‌يابي متکي است. اگر ندانيد از کجا و به کدام سمت حرکت کنيد به مقصد نخواهيد رسيد. شايد بر روي زمين ما مشکل چنداني نداشته باشيم ولي در دريا يا هوا چه طور؟ تعداد زيادي از ماهواره‌ها در فضا به صورت دسته‌جمعي و هماهنگ کار مي‌کنند تا موقعيت شما را در هر نقطه از زمين با دقت فوق‌العاده‌اي تعيين کنند. اين ماهواره‌ها كه جزء ماهواره‌هاي ناوبري هستند، براي رديابي کشتي‌هاي ماهيگيري، وسايط نقليه، کالاها يا مواد خطرناک، حيوانات وحشي مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
ماهواره‌هاي مخابراتي و ارتباطي، اطلاعات علمي از ساير ماهواره‌ها را به زمين منتقل و نيز ارتباطات صوتي بين فضانوردان و كنترل‌كننده‌هاي مأموريت را در زمين مخابره مي‌كنند. ارتباطات تلفني با چهارگوشة جهان و شبكه‌هاي تلويزيوني جهاني و منطقه‌اي از مهم‌ترين مزاياي ماهواره‌هاي مخابراتي هستند كه برقراري شبكه جهاني اينترنت را هم بايد به آنها اضافه كرد. بدون وجود ماهواره‌هاي ارتباطي براي ارتباط با مسافران کشتي و يا هواپيما بايد کليه آسمان و درياها را کابل کشي مي‌کرديم. ماهواره‌هاي مخابراتي اغلب اجسام بسيار عظيم الجثه و گران قيمتي هستند.
